Değerli kardeşimiz,

Mümin bir kimseye, imansızlığını gizleyen kâfir anlamında münafık denilmez, denilmemeli.

– Münafık kavramının gerçek manası, küfrü içinde saklayıp görünürde Müslüman gibi davranışlar sergileyen kimsedir. Buna itikadi nifak da denilir.

Münafığın alâmetleri hakkında bilgi veren rivayetler de mevcuttur ve bunların genellikle ahlakla “amelî” nifakla ilgili olduğu görülmektedir. Mesela bir hadiste münafıklık alametleri yalan söylemek, sözünde durmamak ve emanete hıyanet etmek şeklinde özetlenmiştir. (bk. Buhârî, İman, 24; Müslim, İman, 107-108)

Diğer bir rivayette bunlara anlaşmazlığa düştüğünde haksızlığa sapmak unsuru da eklenmiştir. (Buhârî, İman, 24, Meẓâlim, 17)

İbn Hacer, bu konudaki farklı görüşleri belirttikten sonra hadiste geçen nifakın amelî nifak olduğu şeklinde yorum yapan Kurtubî’nin telakkisini benimsediğini söylemiştir. (bk. Fetḥu’l-bârî, I, 113)

Fakat her konuda mertebeler, dereceler olduğu gibi, nifak kavramında mertebeler vardır.

– İşte İmam Gazali’nin bahsettiği münafıklıktan maksat da bu ameli kısımdır. Bu husus genel olarak “iki yüzlülük” manasında kullanılır.

Fakat yukarıdaki hadis rivayetlerinde olduğu gibi, küfür olmayan / hakiki değil, mecazi manasıyla nifak bu tür davranışları da nifak kavramıyla ifade edilmiş olması, irşad üslubu bakımından muhatap üzerinde daha fazla tesir bırakmaya ve sakındırmaya yöneliktir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet