Değerli kardeşimiz,

Konseptüalizm; realizm ile nominalizm arasında Aristoteles çizgisinde bir orta yoldur.

Realizm, Platon çizgisinde tümellerin bizim dışımızda bir var oluşa sahip olduklarını, nominalizm ise Ochamlı William öncülüğünde, bunların sadece bir adlandırma olduğunu iddia eder.

Orta yol ise kavramların tek tek tikellerden gelen algıların zihinde benzerlik, yakınlık ilkesi yoluyla algıda birleştirilmesiyle gerçekleştiğini iddia eder. Buna “tümeller tartışması” denir ve Hristiyan Orta Çağı’na ait bir tartışma konusudur. –haşa– tanrılaştırılan Hz. İsa aleyhisselamın hem bedenli bir tikel hem de tümel olma sorununda temellenir. Yine teslise göre üç tikelin bir tümel olmasını çözümlemede tarafları açığa çıkar.

Kısacası konseptüalizm kutsal ruhbanlık ve tanrı vekilliğini temellendirmede kullanılmıştır.

İslam’ın böyle bir sorunu yoktur. Allahu zül celal vel cemal hazretleri benzersiz ve misilsizdir. Yaratılmışlar cümlesinden olan tümellik ya da tikellikten münezzehtir. Onun tekliği sayılabilir cinsten olmayıp, ehad ile işaret edilen tarifsiz eşsizliktir. O her cihetten akılların ya da zihinlerin kavramasına dahil değildir. İnsan zihninin ürünleri ile ancak yaratılmışlar alemi temaşa edilebilir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet