Değerli kardeşimiz,

İmama birinci rekatte yetişemeyen ve daha sonraki rekatlerde ona uyan kimseye mesbuk denir. Mesbuk, imam selam verdikten sonra ayağa kalkıp yetişemediği rekatları tamamlar.

Şafii mezhebine göre, sonradan gelenler mesbuka uyabilir, ancak Hanefi mezhebine göre uyamaz.

Mesbuk yetişemediği rekatleri kılarken artık münferid sayılır. Bu durumda ne kendisinin bir başkasına ne de başkasının ona uyması caiz değildir. Halbuki yalnız başına namaz kılanın durumu böyle değildir. Mesbuk bu hususta ondan ayrılır.

Bir mesbuk diğer bir mesbuka uyarsa, uyanın namazı bozulur. (Bahr-i Râik / İbn Nüceym)

İmam namaz sonunda kendisine yanılma secdesi gerektiğini sanarak bu secdeyi yapar, mesbuk da ona uyar ve sonra yanılma secdesi gerekmediği anlaşılırsa, sahih olan görüşe göre, mesbukun namazı bozulmuştur. Çünkü münferid bulunduğu yerde iktidada bulunmuştur. Ama Fakîh Ebû Leys diyor ki, zamanımızda cemaatin çoğu da incelikleri bilmediğinden mesbukun böyle bir durumda namazının bozulmadığına hükmedebiliriz.

Bununla beraber mesbuk yapılan yanılma secdesinin gereksiz olduğunu bilmezse, namazı bozulmaz. Fetva buna göredir. (Fetâvâ-yı Kaadıhan)

İmam beşinci rekata kalktığında mesbuk da ona uyarsa, bu durumda imam dördüncü rekatın sonunda teşehhüd miktarı oturmuşsa, mesbukun namazı bozulur. Oturmamışsa, bozulmaz. Ama imam bu fazla rekatı secdeyle bağladığı takdirde yine mesbukun namazı bozulur. Tabii bu durumda imamın da namazı bozulmuş sayılır, iadesi gerekir. (Fetâvâ-yı Kaadıhan) (bk. Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1/323.)

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet