Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Akılsız / beyinsiz insanlar, ‘Müslümanları daha önce yöneldikleri kıbleden çeviren sebep nedir?’ diyecekler. De ki: ‘Doğu da Batı da Allah’ındır. O dilediği kimseyi doğru yola yöneltir.’ ”(Bakara, 2/142)

Âlimlerin büyük çoğunluğuna göre, bu ayet gelecekten haber vermiş gaybi bir haberdir. Söz konusu sefihler / beyinsizler, bu ayetin inmesinden sonra bu sözleri söylemiş ve ayetin ihbar-ı gaybî nevindeki haberini lisan-ı kal ve lisan-ı hâlleriyle tasdik etmişlerdir. (bk. Razi, İbn Aşur, Alusi, ilgili ayetin tefsiri)

Bu ayetle ilgili soruyu birkaç prensip çerçevesinde açıklamaya çalışacağız:

a) İleride müşriklerin, münafıkların, Yahudilerin kıblenin değiştirilmesi ile ilgili yapacakları dedikoduların ve eleştirilerin Hz. Peygamber (asm) Efendimizi üzeceği gibi, müminleri de üzecek, belki de tereddüde sevk edecek. Bunun önceden haber verilmesi, sürpriz bir şekilde oluşan üzücü ortamı hafifletir. Çünkü insanlar olacağını bildiği bir konuda, sürpriz olan bir konunun yapacağı olumsuz tesir altında kalmasından çok çok hafif daha az etkilenir.

b) O günkü şartlarda eskiden beri peygamberlerin ve Ehl-i kitabın, hatta Müslümanların kıblesi olan Mescid-i Aksa’nın Kâbe kıblesine dönüştürülmesi çok anormal bir icraat görünümünde idi. Yalnız müşriklere karşı mücadele eden müminlerin bundan böyle Ehl-i kitap ile de mücadele etmek zorunda kalmaları ciddi bir kuvvete ihtiyaç duyuyordu.

c) Bu konuda dedikodu yapanların sefih / beyinsiz kimseler olduğuna vurgu yapılmış, müminlerin onların bu nefsani heva ve heveslerine karşı akli, mantıki delillerle savunmalarının gereğine işaret edilmiştir.

d) Allah’ın Kuran vahyi ile en çok vurgulamak istediği hususların başında, onun Allah’ın kelamı olduğu hususu gelir. Bunun en önemli delillerinden biri de verilen gaybi haberlerin doğruluğunu göstermektedir. Bu ayette ileride söylenecek sözlerin, yapılacak dedikoduların önceden haber vermesi bu delili pekiştirmeye yöneliktir. Zaman içerisinde Kuran’ın haber verdiği şekilde bu dedikoduların seslendirilmiş olması, Kuran’ın sonsuz ilim sahibi Allah’ın kelamı olduğunu ispat etmiştir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet