Değerli kardeşimiz,

Gazali, İslam âleminde Huccetü’l-İslam olarak ün yapmış, haklı bir şöhrete sahip ve hicrî Beşinci asrın müceddididir. “İhyau’l-Ulum” kelam, fıkıh, tasavuuf, hadis ve az da olsa tefsir ilimlerini birlikte içinde barındıran gerçekten harika bir eserdir.

Soruda işaret edildiği gibi, Gazali,  “Riyazetu’n-Nefs = Nefis terbiyesi” adlı kitabı / bölümü ahlak felsefesine ayırmıştır. Ve konuyu on bir başlık altında açıklamıştır.(bk. İhya, III, 47-77). Bunları şöyle özetleyebiliriz:

1. Güzel ahlakın fazileti ve kötü ahlakın çirkinliği
2. Güzel ve kötü ahlakın hakikati
3. Riyazat / terbiyeyle ahlakın değişikliği kabul etmesi
4. Özetle, güzel ahlaka kavuşmanın dinamikleri
5. Güzel ahlaka ulaşmanın yolunun açıklanması
6. Kalbî hastalıkların alametleri ile yeniden sağlığa kavuşmasının alametleri
7. İnsanın kendi kusurlarını öğrenme yolu.
8. Şer’î / naklî ve aklî delillerle kalbî hastalıkların teşhis ve tedavisi
9. Güzel ahlakın alametleri, belirtileri.
10. Çocuk terbiyesi
11. Nefis terbiyesinde gösterilmesi gereken irade ve ön mukaddimeler.

Gazalî, bu başlıklar altında ayet, hadis ve işin ehli kimselerden yaptığı nakillerle bir ahlak felsefesi dersini vermiştir. Kanaatimizce hepsi de güzeldir, istifade edilmesi gereken şeylerdir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet