Değerli kardeşimiz,

El-Hâfızu´l-Kebir Ebu Bekr İbnu Hammâm Abdurrezzâk es-San´ânî (126/743-211/826).

Yemen´in büyük muhaddislerindendir. Babası Hemmâm, amcası Vehb, Ma´mer İbnu Râşid, Ubeydullah İbnu Ömer el-Amrî, Eymen İbnu Nâil, İkrime İbnu Ammâr, İbnu Cüreye, Evzâî, İmam Mâlik, es Süfyâneyn, Zekeriya İbnu İshâk el-Mekkî gibi pek çok meşhurları dinleme imkânını bulmuştur. Şam´a ticâri maksadla yaptığı bir seyahat, bir çok büyük hadîsçilerle karşılaşmasına imkân tanımıştır. Kendisinden İbnu Uyeyne, Mu´temir İbnu Süleymân (ki her ikisi de şeyhlerindendir). Vekî´, Ebu Usâme, Ahmed, Ishâk, Ali İbnu´l-Medînî, Yahya İbnu Ma´în, Ebu Heyseme, Ahmed İbnu Sâlih, Muhammed İbnu Yahya ez-Zühlî, vs. pek çok tanınmış muhaddisler hadîs rivâyet etmiştir.

Ahmed İbnu Salih el-Mısrî der ki: “Ahmed İbnu Hanbel´e: “Hadîste, Abdurrezzâk´tan daha hasen birini gördün mü?” diye sordum da bana “Hayır!..” cevabını verdi”. Ebu Zür´a ed-Dımeşkî de Abdurrezzak´ın rivâyetlerinin sâbit olduğunu belirtmiş, Ma´mer de, kendisinden hadîs alan dört kişiyle kıyaslayarak Abdurrezzak´ı yüceltmiş ve: “Eğer yaşarsa âlimler onu görmek için uzak diyarlardan kendisini ziyarete gelecektir.” demiştir.

MUSANNAF´ına gelince; günümüze kadar gelebilmiş ve onbir cilt halinde basılmıştır. Zehebî´nin tâbiriyle büyük bir “ilim hazînesi”dir. İçerisinde 21.033 adet hadîs mevcuttur. Son kısmını (10. cilt 379 sayfadan itibâren) Ma´mer İbnu Râşid´in el-Câmi´i teşkil eder. el-Cami´in Ma´mer´den rivâyeti de Abdurrezzâk vâsıtasıyla yapılmaktadır.

Bu Musannafın tertib hususiyetleri daha sonra te´lif edilenlere yakınlık arzeder. Onlar´ın çoğunda görüldüğü gibi bu da Kitâbu´t-Tahâretle başlar, Kitâbu´l-Hayz, Kitâbu´s-Salât, Kitâbu´l-Cum´a, Kitâbu´l-Fedâilu´l-Kur´ân, Kitâbu´l-Cenâiz gibi ibâdâta müteallik bölümlerden sonra… Kitâbu´l-Ferâiz, Kitâbu Ehli-l-kitâbeyn diye muâmelât bahisleriyle devam ederek Ma´mer´in “Kitâbu´l-Câmi”ine ulaşır. El-Cami´de “Kitap” diye ana bölümler yoktur, 282 adet bâb vardır. Bâblar, müstakil üniteler olup çoğu kere bir önceki veya bir sonraki bâbla mantıkî bir irtibat taşımaz. Bâblar birçok hadîsi içine alır, az da olsa tek hadîsten müteşekkil bâblar da mevcuttur.

(Prof. Dr. İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları)

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet